Ben jij op dit moment iets aan het doen wat je leuk vindt? Is er iets gebeurd vandaag waar je van hebt genoten? Wat heb je vandaag überhaupt bewust meegemaakt? We verzanden vaak in herhaaldelijke patronen, dezelfde routines en de automatische piloot staat regelmatig aan. Vraag jezelf eens af: wat je doet elke dag, ben je daar gelukkig mee? Het cliché moet hier worden gemaakt: het leven is te kort om je aan het eind van het leven te beseffen dat je nooit echt de keuzes hebt gemaakt waar jij gelukkig van wordt. Hoe voorkom je dat je aan het eind van je leven terugkijkt met spijt? Van welke keuzes hebben mensen die op hun sterfbed liggen het meest spijt en welke lessen kan je hier voor jezelf uit trekken, zodat je niet dezelfde fouten maakt?
Spijt op je sterfbed
Bronnie Ware schreef een boek over de spijtbetuigingen van de terminaal zieke patiënten waar zij voor werkte: The Top Five Regrets of the Dying. Ware werkte in de palliatieve zorg en bracht vele uren met haar zieke cliënten door. In de gesprekken die ze had met de mensen voor wie ze zorgde, waren zij compleet eerlijk en oprecht als ze over hun leven spraken. Het viel de schrijfster op dat de stervenden die spijt hadden van bepaalde keuzes of situaties in hun leven meestal dezelfde dingen noemden. Ware besloot deze spijtbetuigingen op te schrijven en de verhalen en lessen die ze van de stervenden leerde te delen in het boek dat ze schreef.
Het leven is te kort om spijt te hebben
De inhoud van dit boek is mijns inziens heel waardevol. Door het lezen van de verhalen word je je bewust van de tijd die je nu hebt: de tijd waar je nú iets mee kan doen. Stel je bepaalde dingen uit omdat je bang bent, omdat je eerst andere dingen moet afvinken of omdat het nu gewoon even niet uitkomt (eigenlijk allen redenen waar angst aan ten grondslag ligt)? Ook al lijkt het op sommige dagen wel zo te zijn: een leven lang is niet een hele lang tijd. Tijd glipt door je vingers en voor je het weet zijn die vingers oud en gerimpeld. Als je op zoek bent naar een vriendelijke herinnering aan de tikkende klok van het leven (met andere woorden: als je op zoek bent naar een duwtje in de rug om de dingen in het leven na te jagen die je na wilt jagen), dan raden we je aan om dit boek NU op te pakken. Het leven is kort. In de tussentijd deel ik graag de vijf spijtbetuigingen die het meest genoemd werden in het boek van Ware.
De top vijf spijtbetuigingen van de stervenden
1. Ik wou dat ik de moed had gehad om een leven te leiden dat trouw was aan mijzelf en niet het leven te leiden dat anderen van mij verwachtten
Dit was de meest voorkomende vorm van spijt. Als mensen zich realiseren dat hun leven bijna voorbij is en er helder op terugkijken, is het gemakkelijk om te zien hoeveel dromen onvervuld zijn gebleven. De meeste mensen hadden zelfs de helft van hun dromen niet waargemaakt en moesten sterven in de wetenschap dat dit te wijten was aan keuzes die ze hadden gemaakt, of juist niet hadden gemaakt.
Ben je op dit moment gezond? Sta er even bij stil hoeveel vrijheid jouw gezondheid je biedt. Als je in goede gezondheid leeft ben je je er vrijwel niet bewust van, totdat het te laat is en in ziekte al je dromen verloren gaan.
2. Ik wou dat ik niet zo hard had gewerkt
Dit kwam van elke mannelijke patiënt die Ware verpleegde. Ze misten de jeugd van hun kinderen en het gezelschap van hun partner. Vrouwen spraken ook over deze vorm van spijt, maar omdat de meesten van een oudere generatie waren, waren veel vrouwelijke patiënten geen kostwinners geweest.
Tegenwoordig timmeren zowel mannen als vrouwen hard aan de weg als het gaat om een carrière en zijn we vele dagen druk aan het werk. Probeer eens bewust stil te staan bij de levensroutine -en levensstijl die je hebt: word je hier (nog steeds) gelukkig van? Of wil jij meer ruimte in je leven creëren voor andere dingen, die belangrijker voor je zijn dan werk? Door meer ruimte in je leven te creëren, sta je meer open voor nieuwe kansen en ideeën.
3. Ik wou dat ik de moed had gehad om mijn gevoelens te uiten
Van de mensen die Ware sprak, vertelden velen dat zij hun gevoelens vaak onderdrukten om de vrede met anderen te bewaren. Als gevolg daarvan namen ze genoegen met een middelmatig bestaan en werden ze nooit écht wie ze werkelijk konden worden. Velen ontwikkelden ziektes die verband hielden met de bitterheid en wrok die ze daardoor met zich meedroegen.
Lijkt het je niet heerlijk om compleet eerlijk en authentiek te kunnen zijn? Wees niet bang voor de reacties die je zou kunnen krijgen. Mensen moeten misschien even wennen aan je complete eerlijkheid, maar zij weten wel precies wat ze aan je hebben. Dat zullen zij waarderen aan jou en jij bent blij dat jij eindelijk je échte gevoelens kan uiten.
4. Ik wou dat ik contact had gehouden met mijn vrienden
Vaak beseften de patiënten die Ware verzorgde pas op hun sterfbed hoe belangrijk oude vrienden zijn. Zij vertelden dat ze vaak zó in beslag genomen werden door hun eigen leven dat ze gouden vriendschappen in de loop der jaren hadden laten versloffen. Spijt werd er geuit op hun sterfbed omdat ze hun oude vrienden misten.
We hebben tegenwoordig allemaal een druk leven, waardoor sommige van onze vriendschappen misschien ook wel in het gedrang komen. Wat is echt belangrijk voor jou? Als je nu geconfronteerd zou worden met de dood, wat telt er dan nog voor jou? Het is logisch dat je je leven op orde wil hebben, maar heb je je leven ooit volledig op de rails? Vrijwel nooit kom je in de situatie dat je op woon, financieel, gezondheids -en liefdesvlak compleet gebakken zit. Stel jezelf daarom de vraag, wat heeft voor jou prioriteit?
5. Ik wou dat ik mezelf gelukkiger had laten zijn
Deze vorm van spijt kwam verrassend vaak voor in de gesprekken die Ware had met haar patiënten. Velen realiseerden zich pas op het einde van hun leven dat geluk een keuze is. Ze waren blijven steken in oude patronen en gewoontes. Ze waren te lang blijven hangen binnen de vertrouwdheid van hun eigen comfort zone. Angst voor verandering liet hen tegenover anderen en tegenover zichzelf doen alsof ze tevreden waren, terwijl ze er diep van binnen naar verlangden om weer goed te kunnen lachen en gekkigheid in hun leven te hebben.
Als je op je sterfbed ligt, is wat anderen van je denken totaal geen issue meer. Hoe heerlijk is het om alles los te kunnen laten en weer te kunnen lachen en gekke dingen te kunnen doen, lang voordat je sterft.
Leven zonder spijt is een keuze
Het enige wat nodig is om een leven te leven zonder spijt, is een bewuste keuze. Wees niet bang die keuze te maken, zet de stappen die nodig zijn, zeg ´ja´ tegen dingen die je spannend vindt, maar waarvan je weet dat je ze wel wilt doen. Het leven is een keuze. Het is jouw leven. Kies eerlijk voor wat jou gelukkig maakt en laat al het andere los.
