Hoe omgaan met angst?

Heb jij wel eens last van angstige gedachtes? Op een manier dat het je compleet in zijn greep kan hebben en soms zelfs leidt tot fysieke symptomen als hartkloppingen, zweten en slapeloosheid? In dit artikel leg ik je uit hoe je kan omgaan met angst. 

Heb ik last van angst of vrees?

Ten eerste is het goed om te begrijpen dat er een verschil is tussen angst en vrees. Vrees heeft betrekking op een bekende, gedefinieerde of onmiddellijke dreiging, terwijl angst voortkomt uit een onbekende, onverwachte of slecht gedefinieerde dreiging.

Angst is een emotionele reactie die ontstaat wanneer we ergens onzeker over zijn en we niet weten waar we aan toe zijn. We weten niet precies wat we kunnen verwachten en dat baart ons zorgen. Een nieuwe baan, het wachten op een bepaalde uitslag, een belangrijke presentatie die je moet geven: je voelt angst voor deze nog onbekende situatie die in de toekomst zal plaatsvinden.

Vrees werkt als een beschermingsmechanisme. Het is ons basale overlevingsmechanisme dat in werking treedt wanneer we worden blootgesteld aan een onmiddellijk gevaar of een bepaalde dreiging. We zien vuur en deze reactie treedt onmiddellijk in: wegwezen!

Uit onderzoek blijkt dat vrees en angst in twee verschillende hersengebieden te liggen: vrees zit in de amygdala en angst in het septum. Vrees heeft een concreet object en is duidelijk gedefinieerd (bijvoorbeeld een spinnenfobie), terwijl angst ingebeeld en vaag is. Angst en vrees zijn normale emoties die ons helpen te reageren op bepaalde dreigende situaties en gevaar, maar als dit doorslaat kun je op een gegeven moment niet meer op een normale manier functioneren in het dagelijks leven. De angst weerhoudt je van de dingen die je wel graag in het leven zou willen doen. Dat is eeuwig zonde: tijd dus om te leren hoe je beter om kan gaan met angst.

Hoe kan ik moedig zijn zonder angst?

Schrijver Mark Twain zei ooit over zijn angsten: ´ik heb veel zorgen gehad in mijn leven, waarvan de meeste nooit zijn gebeurd.´ Waarom maken we ons zorgen, als deze zorgen bijna nooit uitkomen (of op een andere manier tot uiting komen)? We hebben niet de controle over de dingen en weten niet hoe dingen lopen. Socrates omarmde dat ‘niet-weten’ met zijn uitspraak: ´Ik weet dat ik niets weet.´ Als we dat écht zouden begrijpen, zouden we ons leven niet laten beheersen door onze angsten. Helaas is dat bij velen wel aan de hand. Angsten zijn van grote invloed op het verloop van hun leven. We houden het liever bij het bekende en laten ons weerhouden om dingen te doen die we eigenlijk dolgraag zouden willen. We doen als het ware die deur zelf dicht. Het dichtdoen van dat deurtje is een gevolg van het reageren op bepaalde angsten. Want wat kan er allemaal wel niet gebeuren als ik het mezelf wél zou toestaan? Straks faal ik nog! Dit doet me denken aan het antwoord dat Thomas Edison gaf toen hem gevraagd werd hoe hij ertegenover stond dat hij 25.000 keer gefaald had om één batterij te kunnen maken. ´Gefaald?´ zei hij, ´Ik heb niet gefaald, ik weet alleen 25.000 keer, hoe ik niet een batterij moet maken´. Schrap het woord ‘falen’ dus maar uit jouw woordenboek. Als je dingen probeert en ze gaan niet zoals je wenst, heb je niet gefaald: je hebt alleen een bepaald resultaat teweeggebracht. Vanuit daar kun je dan weer verder.

Hoe doen superhelden dat?

Besef je ook het volgende eens: er bestaat geen moed zonder angst. Moed zet aan tot doorzetten wanneer angsten opduiken. Vaak worden mensen die moed tonen gezien als superhelden met superkrachten, zonder enige angst of twijfels. Complete onzin uiteraard. Jij vraagt je misschien weleens af: hoe kunnen die mensen zo 'angstloos' zijn? We verklappen je vast: dat zijn ze helemaal niet. Het enige verschil met anderen is hun ‘mindset’ en de manier hoe ze omgaan met angst. Iedereen is weleens angstig en ieder mens heeft weleens twijfels. De vraag is: wanneer angsten opduiken, wat doe je er dan mee? Ga je vanwege je angsten zaken vermijden en laat je de ‘heldhaftige’ dingen maar aan anderen over? Of accepteer je die angsten en zet je toch door? De keuze is altijd aan jou. Moedig zijn behelst dus altijd: bang zijn voor iets, maar ondanks die angst er toch voor gaan en doorzetten,.

Hoe kan ik omgaan met angst – tips en oefeningen

 Tip 1. ´Grote enge dingen´ vs. kleine dingen

Wanneer je een angstig gevoel bekruipt om iets te doen en je gaat het voor jezelf goed praten om naar dat angstige gevoel te luisteren, ben je daar dan even van bewust. Wil ik mij laten leiden door angst of ben ik moedig en zet ik door? Laat je leiden door jouw intuïtie of bepaalt alleen je denken de koers? Check bij twijfel even in stilte in bij jezelf. Kijk wat er vanbinnen gebeurt. Vaak heb je het monster onnodig groot gemaakt voor jezelf en valt de angst die je ergens voor hebt in werkelijkheid reuze mee. Probeer dat ´grote enge ding´ wat je voor jezelf hebt gecreëerd, in kleine stapjes te benaderen. Eckhart Tolle beschrijft dat mooi in deze video (2.10 tot 5.28). Hij zegt overigens ook dat je focus niet teveel moet liggen op de grote dingen in het leven, omdat het meeste van je leven bestaat uit de kleine dingen: probeer daar bewust van te zijn en er van te genieten.

Probeer dus voortaan wat bewuster te genieten van alle kleine dingen in het leven en benader de grote dingen met kleine babysteps. Het is natuurlijk leuk om jezelf te blijven uitdagen. De open deur: 'groei ligt altijd buiten je comfortzone', slaat hier natuurlijk ook op. Begrijp ons niet verkeerd, we gaan je niet aanmoedigen om roekeloze dingen te ondernemen, maar probeer jezelf wel wat meer uit te dagen. Je zal zien dat dingen die eng lijken, eigenlijk helemaal niet zo eng zijn als je dacht. Op een bepaald level weet je dat wel, maar je gedachtes erover kunnen dit gevoel totaal domineren.

Door zelf te ervaren dat dingen eigenlijk helemaal niet zo eng zijn, krijg je steeds meer vertrouwen in jezelf. Stukje bij beetje leer je zo steeds beter omgaan met angst. Je kan feitelijk veel meer dan je denkt!

Tip 2. Is jouw angst wel echt gegrond? 

Deze oefening die ik leerde van Tim Ferriss, schrijver van o.a. de 4-hour workweek, wil ik je graag aanraden om eens in de zoveel tijd te doen. Fearsetting: het maakt inzichtelijk of hetgeen jij angst voor hebt, wel echt zo eng is als dat jij denkt. Hoe werkt dat precies? Je pakt een vel papier en bovenaan schrijf je op waar je angst voor hebt, maar wat je wel graag wilt doen, bijvoorbeeld: je rijbewijs halen. Maak van datgene dat voor jou van toepassing is een concreet doel, bijvoorbeeld: Op [vul datum in] zal ik mijn eerste rijles les gehad hebben, zodat ik mijn rijbewijs haal op [vul datum in].

Maak drie kolommen. Boven de eerste kolom schrijf je ´definiëren´, boven de tweede kolom ´voorkomen´ en boven de derde kolom ´repareren´. In de eerste kolom, onder ‘Definiëren’ schrijf je alle dingen op die eventueel fout kunnen gaan als je actie tot je doel gaat ondernemen. Schrijf alles op wat je kan bedenken dat er fout zou kunnen gaan. In de tweede kolom, onder ‘Voorkomen’ schrijf je de acties op die de fouten uit kolom 1 zouden kunnen voorkomen. In de derde kolom, onder ‘Repareren’, schrijf je op hoe je die de gemaakte fouten of gebeurtenissen uit kolom 1 zou kunnen oplossen of herstellen. Hoe zou jij jezelf kunnen 'redden' uit de scenario’s van kolom 1?

Nu dat je de kolommen ingevuld hebt betreffende jouw specifieke doelen, beantwoord de volgende vragen: wat zijn mogelijk de meest waarschijnlijke positieve uitkomsten en voordelen uit de door jou geschetste scenario’s? Wat zou het jou emotioneel kosten om je doelen uit te blijven stellen voor: drie maanden, een jaar, of zelfs vijf jaar?

Als je eenmaal alles op papier hebt gezet en het inzichtelijk voor jezelf hebt gemaakt, zal je zien dat je de dingen vaak enger en groter in je hoofd hebt gemaakt, dan ze daadwerkelijk zijn en dat door tóch door te pakken, je er zoveel moois en positieve energie voor terugkrijgt! Die positieve boost zal je ook weer goed doen ook alle andere ´enge´ dingen aan te pakken. Zo weet jij steeds beter om te kunnen gaan met angst en ben je voor je het weet die moedige superheld!