Ben jij een overdenker? Zo kan je overdenken stoppen

Even een feitje: wist jij dat zowel in het oude Egypte als in de Vedische tradities het denken onderdeel uitmaakte van één van de zes zintuigen? Naast horen, proeven, ruiken, voelen en zien was het denken binnen hun traditie slechts een praktisch hulpmiddel en niet meer dan dat. Gebruik jij je brein overmatig en ben je dus een zogenaamde ´overdenker´? Met de tips in dit artikel kan je overdenken stoppen.

Hoe zijn wij gaan overdenken?

In de westerse wereld hebben we geleerd om sterk op ons intellect te vertrouwen. Ons brein brengt ons veel: we kunnen daardoor lopen, nadenken, je kan lijstjes maken met voors en tegens en nog veel meer. Ons intellect is dus heel praktisch en ondersteunt ons met heel veel taken, maar in de loop der tijd hebben wij ons denken aan het roer gezet en heeft het alles overgenomen: we zijn overdenkers. Als de mind alleen aan het roer staat, mondt dat vaak uit in stress, piekeren, twijfel, slapeloosheid. Einstein vat mooi samen hoe zeer we zijn doorgeslagen in het rationale en het intuïtieve voor een groot deel hebben losgelaten: ‘The intuitive mind is a sacred gift and the rational mind is a faithful servant. We have created a society that honors the servant and has forgotten the gift.’ Ram Dass formuleerde dit later op deze manier: ´The mind is an excellent server, but a terrible master´

´The mind is an excellent server, but a terrible master´

Hoe weet je dat je een overdenker bent?

Ben jij jezelf überhaupt bewust van in hoeverre jouw denken aan het roer staat? We zijn zo ondergedompeld in onze mind, dat als we ons denken zouden loskoppelen van onszelf, zouden we bang zijn om daarmee onze identiteit te verliezen. Iemand die zichzelf teveel identificeert met zijn mind, zal hetzelfde reageren als de vis die wordt verteld over water: ‘Water, welk water?’. René Dèscartes zag de mind (of in andere woorden 'het denken') als zijn bestaansrecht: ‘Ik denk, dus ik ben’. Dèscartes ontleende er dus zijn bestaansrecht aan, maar wat heb je aan een bestaan als dat bestaan niet gelukkig is?

´Ik denk, dus ik ben´

Wat zijn nadelen van overdenken?

• Besluiteloosheid: Uit onderzoek is gebleken dat te veel denken juist de kwaliteit van je beslissingen verslechterd. Overdenken kan je verlammen en maakt het moeilijk om beslissingen te nemen. Hoe meer je nadenkt, hoe moeilijker het wordt om tot actie te komen.
•  Energieslurper: Je hebt snel last van stress, twijfelen, je maakt je snel zorgen. Het kost super veel energie om altijd over alles na te denken en je overal druk om te maken. Als je een overdenker bent, heb je vast gemerkt hoeveel energie je dat kost. 
•  Mentale en fysieke uitputting: Overdenken kan gepaard gaan met symptomen als: hoofdpijn, slapeloosheid, moeheid.
•  Negativiteit: Overdenkers hebben de neiging zich te focussen op het worst-case-scenario. Dit kan leiden tot pessimisme en een negatieve kijk op situaties, zelfs als die eigenlijk gunstig is. 
•  Verlies van kansen: door te lang te twijfelen en alles te overdenken, kan je kansen missen. Je krijgt een kans, maar kan daar niet op in gaan, omdat jij daar nog over aan na het denken bent. Voor je het weet ben je te laat en heb jij de boot gemist.

Denken versus intuïtie 

Als je overdenkt en je mind dus duidelijk aan het roer staat, is het zaak je denken en je intuïtie weer in balans te brengen en hen te laten doen waar zij voor bedoeld zijn. Beiden hebben hun eigen kracht. Met denken vergaar je kennis. Met jouw intuïtie vergaar je wijsheid. Beiden heb je nodig, maar bij de meesten van ons is intuïtie het ondergeschoven kindje en wordt het vaak (onbewust) compleet weggewoven. Zonde, want jouw intuïtie kan jou van veel wijsheid voorzien en biedt je een fijne ´tool´ waardoor overdenken niet nodig is en zo kan je overdenken stoppen.

Hoe werkt je intuïtie? 

• Verbinding met je onderbewustzijn: Vaak voel je het in je lichaam of iets goed of niet goed is. Je denkt bijvoorbeeld aan een bepaalde keuze die je wil maken en krijgt daar meteen buikpijn of verkrampte schouders van. Andersom werkt het ook. Je kent de uitdrukking ´mijn hart maakt een sprongetje´ vast wel: je voelt meteen dat je ergens blij van wordt. Dit zit goed! Wanneer je een beslissing neemt op basis van je intuïtie is dat beter afgestemd op je emoties en je waarden, dan wanneer je het alleen met je ratio doet. Het voelt goed en het past bij wie jij bent.
• Snelle besluitvorming: Je vindt met je intuïtie onmiddellijk een antwoord op een probleem, zonder het te analyseren, te overdenken of erover te piekeren. Mensen met banen die snelle en hele belangrijke  beslissingen moeten maken, zoals brandweerlieden bijvoorbeeld, weten vaak intuïtief wat zij moeten te doen.
•  Je intuïtie stimuleert je creativiteit: Door op je intuïtie te vertrouwen, kun je buiten de gebaande paden denken en oplossingen vinden die niet altijd logisch of rationeel lijken maar wel effectief kunnen zijn. 
•  Vertrouwen in jezelf: Wanneer je leert te vertrouwen op je intuïtie en ziet dat dit vaak tot goede resultaten leidt, versterkt dat je zelfvertrouwen en je vermogen om op basis van je intuïtie beslissingen te blijven nemen. Door te vertrouwen op je intuïtie vermindert het stress en beslissingsmoeheid, omdat je niet vast zit in je eindeloze overdenken. Dit kan spanning en stress verminderen. 

Hoe je overdenken stoppen?

Om je mind een ´beautiful servant´ te maken, in plaats van het een ´terrible master´ te laten zijn, kun je het volgende doen. Zo kan je overdenken stoppen:

• Je mind leren kennen: De mind moet dus weer op z’n plek gezet worden, maar om dat te kunnen bereiken, zal je hem eerst beter moeten leren kennen. Om je mind beter te leren kennen zal je moeten uitvinden hoe de mind precies werkt. Observeer even alle gedachtes die je hebt. Als je merkt dat je gedachten met je aan de haal gaan: luister naar je gedachten. Zonder dat je wat anders doet. Neem een minuut, of een uur, om ze een podium te geven tijdens bijvoorbeeld een wandeling. Wat voor gedachtes zijn dit? En zijn ze waardevol of niet? Gedachten komen op en gaan weer. Vaak hoeven we hier helemaal geen aandacht aan te geven. Het zijn ideeën, hersenspinsels, flarden die op komen en weer weg gaan. 
• Buikademhaling: Adem bewust in -en uit. Het liefst met een buikademhaling. Leg je handen op je buik en laat die handen bewust op en neer gaan. Al je focus gaat bewust naar deze handeling. Je gedachten worden steeds rustiger en gaan steeds wat meer naar de achtergrond.
• Beweeg: De beste remedie om uit je hoofd te komen is bewegen. Ga wandelen, sporten, gooi een bal over, stoei even met je hond. Het zorgt voor ruimte en lucht in je hoofd.
• Voel wat er onder je gedachtes schuil gaat. Vaak is het makkelijk om over een probleem te blijven nadenken, omdat we niet willen voelen wat erachter zit. Het kan ontzettend opluchten om je emoties vrij te laten. Als je voelt dat er een emotie opkomt, doorvoel die dan en neem er de tijd voor.
• Je intellect is slecht een hulpmiddel: Besef je dat je jouw denken alleen als een praktische tool gebruikt en het niet aansprakelijk stelt voor jouw geluk. Besef dat je brein is gebouwd om te overleven. Het is niet ontwikkeld om je gelukkig te maken, maar slecht om je te behoeden voor gevaar. Gebruik jouw denken dus niet overmatig, dat zal je zeker geen geluk brengen. 

Door je overmatig denken te temmen en je intuïtie meer te stimuleren, zal je zien dat je overdenken beetje bij beetje zal afnemen. De overdenker in jou zal losbreken uit zijn gevangenis vol gedachtes en moeilijkheden en plaatsmaken voor intuïtieve gevoelens die leiden tot vertrouwen en actie.